Dąbrowszczacy

24 października 1936 roku – powstał polski Batalion im. Jarosława Dąbrowskiego, który był zalążkiem przyszłej XIII Brygady.

XIII Brygada Międzynarodowa im. J.Dąbrowskiego – to grupa polskich ochotników, uczestników hiszpańskiej wojny domowej w latach 1936-39. Stanęli w obronie w legalnego rządu Republiki Hiszpańskiej, na przeciwko w wojskowemu prawicowemu puczowi gen. Franco.

Flaga Brygad Międzynarodowych walczących w obronie Republiki Hiszpańskiej

Jej żołnierze dostali najwyższe możliwe hiszpańskie odznaczenia za męstwo, a także honorowe obywatelstwo tego kraju. Walkach po stronie wojsk republikańskich uczestniczyło 5000 Polaków z czego 3200 poległo.

„Dąbrowszczacy”, którzy się znaleźli spoza obozami lub z nich uciekła walczyła dalej podczas II wojny światowej. Z powodu utraty obywatelstwa przez sanacyjny rząd w grudniu 1936, nie mogli uczestniczyć w kampanii wrześniowej.

Dopiero w roku 1940 generał Władysław Sikorski zezwolił im na wstępowanie w szeregi Wojska Polskiego tworzonego we Francji, m.in. uczestnicząc w bitwie pod Narwikiem. Niektórzy w Polsce w walczyli w partyzantce Armii Ludowej np. w Batalionie Czwartaków w czasie Powstanie Warszawskiego.

Część „Dąbrowszczaków” z obozu internowania Dżilfa w Algierii przedostała się w maju 1943 roku do ZSRR, gdzie w Sielcach nad Oką formowano Wojsko Polskie walczące u boku Armii Czerwonej na froncie wschodnim. Niektórzy przeszli cały szlak bojowy od Lenino aż do Berlina.

Więcej na ten temat w Polacy w hiszpańskiej wojnie domowej 1936-39

---

Literatura:

Ajzner Seweryn, Pierwsi polscy uczestnicy wojny domowej w Hiszpanii, „Kwartalnik Historyczny”, r. 92 (1985), nr 3–4, s. 815–844.

Józef Winkler, Udział Polaków w walkach ulicznych w Barcelonie w pierwszych dniach rebelii frankistowskiej, [w:] Polacy w wojnie hiszpańskiej…, s. 82–84.

Z pomocą republikańskiej Hiszpanii 1936–1939, pod red. Rolfa Bertoliniego, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1976.