80. rocznica bitwy pod Lenino

Natarcie 1. Dywizji Piechoty pod Lenino 12-13 października 1943 r., fot. East News

12-13 października 1943 roku – na Białorusi pod wsią Lenino stoczono bitwę z udziałem polskiej 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, dla której było to pierwsze starcie zbrojne z Niemcami na froncie wschodnim, w czasie II wojny światowej. Bitwa, która zakończyła się taktyczną porażką, miała większe znaczenie polityczne niż militarne. Kiedyś jej rocznica była w PRL obchodzona uroczyście jako Dzień Wojska Polskiego, a po 1989 roku została zapomniana. W ostatnich latach obecna polityka historyczna próbuję zdyskredytować, wymazać z pamięci cały wysiłek zbrojny i szlak bojowy żołnierzy Wojska Polskiego na froncie wschodnim. Oni też walczyli o Polskę tak jak ci walczący w Armii Andersa i Maczka na zachodzie, czy w AK.

Ranny radziecki kot wśród ruin w 1943 roku

16 sierpnia 1943 roku. Ranny kot wśród ruin miasta Żyzdra w obwodzie kałuskim w ZSRR (obecnie Rosja, Autorem zdjęcia jest radziecki korespondent wojenny Michaił Sawin (1915-2006).

Miasto było okupowane podczas II WŚ przez wojska III Rzeszy od 5 października 1941 roku do 16 sierpnia 1943 roku. Wiosną i latem 1943 roku toczyły się zacięte walki na przedmieściach Żyzdry, które doprowadziły do jej wyzwolenie w połowie sierpnia. Tuż przed odwrotem niemieckie wojska systematycznie niszczyły miasteczko przez dwa tygodnie. Kwartał po kwartale, wysadzając w powietrze budynki mieszkalne, cerkwie, zatruwając studnie oraz zaminowując drogi i pola uprawne. Ludność cywilną przymusowo deportowano w głąb Niemiec. Michał Sawin przed wybuchem wojny był robotnikiem jednej z fabryk w Moskwie. Podczas służby wojskowej przeszedł kurs fotoreportażu. Dzięki temu publikował relacje z frontu przez całą wojnę. Po zakończeniu II WŚ pracował dla tygodnika „Ogoniok”, aż do emerytury w 1995 roku. Sawin, gdy przybył ze swoją jednostką wojskową do Żyzdry zastał opustoszałe zgliszcza. Nie znaleziono nikogo żywego oprócz kota postrzelonego w ucho, który został później opatrzony. Dalsze losy zwierzęcia nie są znane. Prawdopodobnie zostało adoptowane.

Autor wpisu: Jacek Czubacki

80. rocznica zaprzysiężenia 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

15 lipca 1943 roku, uroczystości zaprzysiężenia 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

15 lipca 1943 roku – w Sielcach nad Oką w ZSRR w 533. rocznice zwycięstwa bitwy pod Grunwaldem, odbyła się przysięga żołnierzy 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Przysięga została poprzedzona mszą odprawioną przez kapelana 1. Dywizji ks. Wilhelma Kubsza. Po zaprzysiężeniu żołnierze przedefilowali przed trybunę honorową. „Kościuszkowcy” byli zalążkiem Wojska Polskiego na walczącego w latach 1943-45 na froncie wschodnim podczas II wojny światowej, przechodząc szlak bojowy od Lenino do Berlina. Po 1989 roku systematycznie została zapomniana i wypierana z pamieci przez IPN, historyków, polityków i media. Władze państwowe wraz z panującą polityką historyczną zrobiła z żołnierzy kombatantów gorszej kategorii, którzy mieli rzekomo „zniewolić” Polskę. Przez niektórych historyków i publicystów uznających, że byli „nie byli prawdziwym Wojskiem Polskim” albo za „nieprawdziwych Polaków”.

60. rocznica protestu robotników w Nowoczerkasku

W dniach 1-2 czerwca 1962 roku wybuchł protest radzieckich robotników w Nowoczerkaskim Zakładzie Budowy Elektrowozów. Był spowodowany drastycznymi podwyżkami cen żywności i o obniżeniu pensji o 1/3. Strajk został krwawo stłumiony przez wojsko, w trakcie którego zginęło 26 osób, a 87 było rannych. W następnych dniach KGB zatrzymało ponad 200 osób, z czego ponad sto postawiono przed sądem. Siedmiu z oskarżonych skazano na karę śmierci i stracono, a następne kilkanaście osób otrzymało wyroki od 10 do 15 lat pracy w łagrach. Informacje na temat strajku były ukrywane, a wypłynęły dopiero po upadku ZSRR. Wiedza wydarzeniach z Nowoczerkaska do dzisiaj nie jest jednak w Rosji szeroko znana.

Gmach Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego

Na zdjęciu gmach Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M.W. Łomonosowa. Jeden z największych rosyjskich uniwersytetów publicznych w Moskwie. Uczelnia została założona w 1755 roku przez cesarzową Elżbiety z inicjatywy uczonego Michaiła Łomonosowa. Pierwotna siedziba znajdował się na Placu Czerwonym, w miejscu dawnego Muzeum Historycznego. W latach 1786–1793 u zbiegu dzisiejszych ulic Hercena i prospektu Marksa, powstał nowy budynek, który spłonął w 1812 roku. W następnych latach rozbudowane nowe budynki w pobliżu dawnej siedziby. W 1948 postanowiono przenieść uniwersytet na Wzgórza Worobiowe. Obecny gmach powstał projektu Lwa Rudniewa i został wybudowany latach 1949–1953. W do lat 70-tych XX wieku powstał nowy kompleks budynków.Na obszarze ponad 320 ha. Składa się z 30 głównych budynków i 20 budynków pomocniczych. Znajduje się też tutaj park i ogród botaniczny oraz  obiekty sportowe i obserwatorium astronomiczne. Główny gmach jest jednym z architektonicznych symboli Moskwy. Uniwersytet liczy 21 wydziałów, ponad 200 katedr, 360 laboratoriów, 163 gabinety studyjne oraz 8 instytutów naukowych i badawczych.

Autor: Jacek Czubacki