Dzień Dobry historycy! Dziś będzie o renesansowym zamku w Wyszynie 🙂
Zamek w Wyszynie w Wielkopolsce został zbudowany przez rodzinę Grodzieckich herbu Dryja, prawdopodobnie około 1556 roku. Kilkanaście lat po wzniesieniu tej okazałej budowli około 1582 r. gościł w niej Stefan Batory, który przybył tu z pobliskiego Uniejowa, aby wziąć udział w wielkich łowach.
Miejscowa legenda głosi, że podczas uczty wyprawionej na cześć królewskiego gościa przypadkowo zastrzelona została córka właściciela zamku i od tego czasu błąka się ona po okolicznych kniejach, swoim zawodzeniem strasząc okolicznych mieszkańców.
W XVII wieku Wyszyna przeszła w ręce Adama Grodzieckiego, kasztelana międzyrzeckiego, posła, senatora, publicysty i królewskiego dworzanina. Po jego śmierci zamek należał do Władysława Jana Kretkowskiego, wojewody chełmińskiego.
Podobno przejście majątku z rąk Grodzieckich w ręce następców nie obył się bez tragedii, która spotkała ostatnią córkę z rodu pierwotnych właścicieli.:
„Zakochana w ubogim młodzieńcu uwięzionym zdradziecko przez rywala, zgodziła się oddać rękę i majątek nienawistnemu człowiekowi w zamian za życie i wolność ukochanego. Zazdrosny mąż zabił jednak młodzieńca, a ze skóry nieszczęśliwego kazał sporządzić fotel, w którym umieścił młodą żonę twierdząc, że oddaje ją w ramiona kochanka. Nie wytrzymało tego serce młodej pani, która z rozpaczy rzuciła się z baszty wprost do stawu okalającego zamek.”
Następnie rezydencja została własnością rodu Gurowskich herbu Wczele, którzy mieszkali tam do roku 1781. Na przełomie XVII i XVIII wieku panem na zamku był Melchior Gurowski, kasztelan poznański.
Podczas wojny północnej, obawiając się napaści wojsk szwedzkich, ukrył on dokumenty rodzinne oraz obraz Matki Boskiej z zamkowej kaplicy w pobliskim kościółku. Dziełem kolejnego pokolenia Gurowskich była przebudowa całego założenia i zmiana wystroju jego wnętrz.
Około 1760 r.na zamku sale reprezentacyjne i pokoje mieszkalne znajdowały się na piętrze pałacu, natomiast jego parter zajmowały mi. kuchnie spichlerze , kordegardę dla straży, pokoje służby, stajnie oraz zbrojownie z prochownią.
Kres świetności zamku przyniósł rok, 1768 kiedy to konfederaci barscy,broniący się na zamku w obliczu klęski z wojskami moskiewskimi wysadzili w powietrze prochownie wraz ze wschodnim skrzydłem fortecy.
Syna Rafała Gurowskiego, Władysław, za udział w insurekcji kościuszkowskiej został uwięziony przez Rosjan i pozbawiony wszelkich praw do dóbr wyszyńskich.
Nie zamieszkana od roku 1781 rezydencja stopniowo popadała w ruinę, niszczona zarówno przez ludzi, jak i upływający czas. W ostatnich latach XVIII wieku miejscowy ekonom.
W XIX wieku zamek popadł w ruinę. Generalna rozbiórka całego założenia nastąpiła pod koniec XIX wieku, a jej bezpośrednią przyczyną była konieczność zdobycia budulca na rozrastające się na terenie pobliskiego folwarku prywatne gospodarstwo.
W latach 50. XX wieku pozostałe fragmenty zamku poddane zostały zabiegom konserwatorskim.
Do obecnych czasów zachowała się w całości jedna z baszt połączona murem z ruinami drugiej baszty frontowej oraz mury budynku mieszkalnego, w którego nadprożu wykuty jest rok 1556.
Budowla jest charakterystycznym przykładem założeń architektonicznych ówczesnego czasu.
Zabudowania zamkowe składały się z dwóch budynków mieszkalnych, ustawionych równolegle i połączonych ze sobą węższym łącznikiem.
Tworzyły wewnętrzny dziedziniec, który z czwartej strony zamknięty był murem kurtynowym i wysuniętą wieżą bramną, umieszczoną w osi dziedzińca.
Zamek posiadał sześć ośmiobocznych, czterokondygnacyjnych baszt, z których cztery ustawione były w narożach budowli, a pozostałe dwie mieściły się w elewacji frontowej, u nasady muru kurtynowego.
źródła:
http://regionwielkopolska.pl/katalog-obiektow/zamek-w-wyszynie.html
historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com 