5 kwietnia 1971 roku – we francuskim magazynie „Le Nouvel Observateur” ukazał się „Manifest 343” podpisany przez 343 znane francuskie kobiety, które przyznawały się w nim do dokonania nielegalnej wtedy we Francji aborcji. W manifeście żądały jej legalizacji i wolnego dostępu do środków antykoncepcyjnych. Był to jeden z najsłynniejszych aktów nieposłuszeństwa obywatelskiego.
Prawo kobiet do antykoncepcji i aborcji we Francji to rezultat wieloletniej, zorganizowanej walki francuskich feministek, która nie była łatwa, trwała wiele lat.
Zaraz po I wojnie światowej, w 1920 roku francuski parlament ustanowił prawo wzmacniające represje wobec aborcji oraz zakazujące jakiejkolwiek informacji dotyczącej antykoncepcji. W okresie II wojny światowej za czasów kolaborującego z III Rzeszą państwa francuskiego Vichy, marszałka Petaina, wprowadzono karę śmierć za aborcję.
W 1955 roku prawo nieco złagodniało, wydano dekret dopuszczający aborcję, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia kobiety. Na przełomie lat 60. i 70. miała miejsce rewolucja seksualna. Pomimo tego, we Francji wciąż dostęp do środków antykoncepcyjnych był we Francji utrudniony, a aborcja zakazana.
Kulminacją stało się wydarzenie z 5 kwietnia 1971 roku. Wtedy to 343 kobiety podpisały słynny manifest tzw. „Manifest 343”, które przyznawały się w nim do dokonania nielegalnej wtedy we Francji aborcji.
Domagały się także, aby każda kobieta miała prawo do aborcji oraz wolnego dostępu do środków antykoncepcyjnych. Pod manifestem podpisały się m.in. aktorka Catherine Deneuve, pisarka Marguerite Duras, adwokatka Gisele Halimi, Agnes Varda, Marina Vlady i wiele innych znanych we Francji kobiet.
Autorką manifestu była filozofka, feministka Simone de Beauvoir, która ryzykowała więzieniem. Manifest ukazał się w magazynie Nouvel Observateur, a jego tekst brzmiał w tłumaczeniu na jeżyk polski:
„Każdego roku milion Francuzek poddaje się zabiegowi aborcji. Ryzykują zdrowie i życie, gdyż skazano je na dokonywaniu aborcji w ukryciu, mimo iż sam zabieg przeprowadzony pod właściwą kontrolą lekarską należy do jednego z najprostszych. Francja milczy na losem tych milionów kobiet. Oświadczam, że jestem jedną z nich. Oświadczam: Ja też usunęłam ciążę. Żądamy wolnego dostępu do środków antykoncepcyjnych. Żądamy prawa do aborcji.”[1].
Tego samego roku 20 listopada odbył się pierwszy raz w historii marsz kobiet o prawo do aborcji. Dokument stał się inspiracją dla napisania przez lekarzy własnego „Manifestu 331 lekarzy” 3 lutego 1973 roku, również na łamach „Le Nouvel Observateur”. Lekarze opowiadali się za prawem kobiet do aborcji:
„Chcemy wolności aborcji. Jest to osobista decyzja kobiety. Odrzucamy kogokolwiek, kto zmusza ją do obrony siebie, utrwala poczucie winy i pozwala na istnienie podziemia aborcyjnego.” [2]
Ostatecznie 29 listopada 1974 roku prawo Veil do aborcji zostaje przegłosowane w Parlamencie na okres próbny pięciu lat. W miesiąc później wszystkie dostępne środki antykoncepcyjne można otrzymać bezpłatnie w aptekach. Osoby niepełnoletnie oraz nie posiadające ubezpieczenia mogą je otrzymać w centrach planowania rodzinnego.
Manifest ten przyczynił się do rozpowszechnienia dostępności środków antykoncepcyjnych oraz do uchwalenia w 1975 przez Simone Veil słynnej „ustawy Veil”. Co w końcu doprowadziło do depenalizacji i dopuszczalności przerywania ciąży podczas jej pierwszych 10 (najpóźniej do 12) tygodni na życzenie kobiety.
Literatura:
Pamela McVay, „Envisioning Women in World History: 1500-Present,” 2008
Przypisy:
[1] Le „Manifeste des 343 salopes” paru dans le Nouvel Obs en 1971
[2] Michelle Zancarini-Fournel, Histoire(s) du MLAC (1973-1975), http://clio.revues.org/index624.htm
źródła:
historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com 