Historia Dnia Babci i Dziadka

babcia i dziadek.nadegdinoru
Dziadkowie, źródło: nadegdino.ru

W Polsce 21 stycznia przypada Dzień Babci. Jest to dzień, w którym babcie są uhonorowane, a wnuki składają życzenia swoim babciom. Natomiast dzień później 22 stycznia jest Dzień Dziadka, dzień w celu uhonorowania dziadków. Przyjęło się, że w ten dzień wnuki składają życzenia swoim dziadkom, a w przedszkolach, świetlicach i innych instytucjach opiekuńczo-wychowawczych organizowane są spotkania, pokazy artystyczne dzieci i poczęstunek. Zwykle towarzyszy temu wręczenie laurek. Skąd się wzięły obchody dni Babci i Dziadka w Polsce? Jak wyglądają obchody w innych krajach?

Pani o siwych włosach, siedzącej w okularach w fotelu i robiącej na drutach. Taki bowiem tradycyjny wizerunek Babci drzemie w naszej podświadomości. W 1964 roku za sprawą tygodnika „Kobieta i Życie” powstał pomysł uczczenia babci. Ideę tą podchwycił i spopularyzował „Tygodnik Poznański” i już w rok później po raz pierwszy nieśmiało, właśnie w Poznaniu, zainaugurowano to święto [1]. I choć stało się to zupełnie przypadkowo, jakby niechcący, to za sprawą Poznania ten uroczy dzień od 46 już lat świętujemy w całym kraju.

Mieczysława Ćwiklińska właściwie Mieczysława Trapszo ( 1879 – 1972), fot. polskiemuzy.pl

W styczniu 1965 roku – jak wspomina Ryszard Danecki, były dziennikarz gazety „Express Poznański”, a zarazem przypadkowy propagator Dnia Babci – w grodzie nad Wartą występowała gościnnie wspaniała artystka – Mieczysława Ćwiklińska. Obchodziła akurat swoje 85. urodziny. Zastanawiano się jak je uczcić. Grała w sztuce „Drzewa umierają stojąc” Alejandro Casona rolę Babci.[2[

Ryszard Danecki z redakcji „Expressu Poznańskiego” wręczając jej tort i kwiaty, wmawiał aktorce, że to właśnie z okazji Dnia Babci, który jest obchodzony w Poznaniu. Później pomysł podchwycił „Express Wieczorny” i tak to się zaczęło.

Zamówiono, więc wielki tort z napisem „Dla babci”. Po pierwszym akcie nobliwej aktorce wręczono kwiaty i ten tort, wmawiając, że w Poznaniu obchodzi się właśnie w tym dniu 21 stycznia Dzień Babci. Warszawski „Express Wieczorny” podchwycił pomysł i w 1966 roku 21 stycznia też ogłosił Dniem Babci. I tak zaczęło się w całej Polsce

Jeśli chodzi o Dzień Dziadka jego obchody zaczęły się dopiero w latach 70. od konkursu Telewizji Polskiej na ustalenie daty takiego dnia w kalendarzu. Początkowo Dzień Dziadka miał być obchodzony 30 maja w dniu urodzin Mieczysława Fogga, ale taki termin nie przyjął i później zaczęto go obchodzić bezpośrednio po Dniu Babci. A samo święto do Polski zostało przeniesione prawdopodobnie z Ameryki w latach osiemdziesiątych XX wieku i stopniowo stawało się coraz popularniejsze.

A jak wyglądają dni Babci i Dziadka na świecie?

Marian Lucille Herndon McQuade, (1917 –2008) – prekursorka ameryjkańskiego Dnia Dziadków. fot. Washington Post

Święto Dziadków ma w USA dość burzliwą historię. Gospodyni domowa – Marian Lucille Herndon McQuade [3], pochodząca miejscowości Caperton z Zachodniej Wirginii dążyła do przekonania społeczeństwa, że dzień, który w całości byłby poświęcony osobom starszym jest bardzo potrzebny. Apelując o wprowadzenie tego święta gospodyni domowa chciała zwrócić uwagę ludzi na los osób starszych, które przebywają w domach opieki oraz na ich samotność.

Początkowo udało jej się wprowadzić to święto w rodzinnym stanie, gdzie obchodzono Dzień Dziadków od roku 1973. W roku 1978 prezydent Jimmy Carter ustanowił ten dzień świętem ogólnonarodowym [4][5].

Dzień Dziadków obchodzony jest w USA w pierwszą niedzielę po Święcie Pracy, które to święto z kolei obchodzone jest w pierwszy poniedziałek września. Amerykański Dzień Dziadków jest więc świętem ruchomym. Dzień ten ma swój oficjalny hymn autorstwa John’a Prill’a „A Song For Grandma And Grandpa” („Piosenka dla Babci i Dziadka” [6], a symbolem tego dnia jest niezapominajka.

W szkołach, kościołach i domach spokojnej starości organizowane są uroczystości. Święto celebruje się także w gronie rodzinnym przy ogniskach czy grillach. Dzień ten ma za zadanie uświadomić dzieciom, jak wiele zawdzięczają swoim dziadkom. Wnuki są zachęcane do pomocy najstarszym członkom rodziny.

W Bułgarii obchodzi się jedynie Dzień Babci. Święto to, nazwane „Babin den”, według kalendarza juliańskiego obchodzone było 8 stycznia. Obecnie, zgodnie z kalendarzem gregoriańskim, święto babć wypada w Bułgarii tak samo jak w Polsce, czyli 21 stycznia.

Mimo to większa część kraju obchodzi święto babci 20 stycznia. Interesujące jest to, że w dniu babci świętują także bułgarskie mamy ze swoimi dziećmi. W dniu tym w bułgarskich wsiach cała uwaga skupia się na dziecku, które urodziło się w ostatnim roku. Wówczas matka tego dziecka odwiedza wraz ze swym potomkiem swoich krewnych, obdarowuje ich prezentami i życzy im zdrowia i wszelkiej pomyślności.

We Francji dzień dedykowany babciom obchodzony jest od 1987 roku i przypada na pierwszą niedzielę marca, a dziadkom – pierwszą niedzielę października. Pomysłodawcą święta była marka Le Café Grand’Mère, ale mimo komercyjnego pochodzenia dzień zyskał znaczną popularność i od ćwierć wieku Francuzi chętnie go obchodzą.

21 stycznia w Brazylii podobnie jak w Polsce obchodzony jest dzień babci, a Hiszpanii 26 lipca.

Pomnik dziadków na głównej ulicy Gran Via de Majadahonda w Madrycie

Włoskie święto babć i dziadków, czyli La Festa dei nonni przypada na 2 października i został ustanowiony w 2005 roku. Data została wybrana nieprzypadkowo – tego dnia w Kościele katolickim przypada jednocześnie święto Świętych Aniołów Stróżów.

Japonia jest krajem, w którym ludzie starsi traktowani są z należnymi im honorami. W kraju tym nie obchodzi się co prawda dnia Babci czy Dnia Dziadka, ale niezmiennie od 1966 roku Japończycy świętują Dzień Szacunku dla Wieku. Święto to obchodzone jest 15 września.. Szacunkiem obdarzają dziadków przeważnie ludzie młodzi, dla których starsi są autorytetem w kwestii życia i moralności.

Dziadkowie, źródło: perexilandia.net

W Rosji, jesienią 2009 roku, pojawiło się nowe, rodzinne święto – „Dzień babci i dziadka” (ros. День бабушек и дедушек). Jednakże, jak podaje Press-Center (ros. пресс-центр „АиФ”) 15 października 2009, jest to Rosyjski Dzień Babci (ros. Российский День Бабушки). Brak oficjalnej daty obchodów.

W Niemczech Großeltern-Tag obchodzony jest podobnie jak w USA. Ale już w Wielkiej Brytanii Grandmother Achievement Day świętuje się 11 lutego.

W Wielkiej Brytanii National Grandparents Day (święto Dziadków) obchodzony jest w pierwszą niedzielę października. W Australii Dzień Babci i Dziadka obchodzi się pierwszej niedzieli listopada od 2010 roku.

W Estonii Dzień Babci i Dziadka celebrowano po raz pierwszy w 2010 roku, święto ustanowiono na drugą niedzielę września.  W Meksyku obchodzi się w 28 sierpnia Día de Abuelos. A dla odmiany Opa- en Omadag w Holandii to święto ruchome.

Pomnik babci i wnuczki w Odoorn (Holandia), fot. wikipedia commons

Niezależnie kiedy i w jaki sposób to bez wątpienia warto obchodzić zarówno Święto Babci i Dziadka. Wszystkim babciom i dziadkom życzymy wszystkiego dobrego w dniach ich święta 🙂


Przypisy:

[1],[2]. Dzień Babci wymyślono w Poznaniu

[3]. „Marian McQuade: Pushed for Grandparents Day”

[4]. Jimmy Carter: Proclamation 4580 – National Grandparents Day

[5]. President Jimmy Carter – National Grandparents Day

[6]  Marilyn J. Coleman, Lawrence H. Ganong, „The Social History of the American Family: An Encyclopedia”, Sage Publications., 2014 s. 641

źródło:

Artelis.pl – Historia Dnia Babci i Dziadka

A Brief History of National Grandparents Day

2 uwagi do wpisu “Historia Dnia Babci i Dziadka

Dodaj komentarz