35. rocznica kobiety uderzającej torebką neonazistę

Fot. Hans Runesson

13 kwietnia 1985 roku – w szwedzkiej miejscowości Växjö, 38-letnia kobieta Danuta Danielsson o polsko-żydowskich korzeniach zdzieliła torebką jednego z skinheadów z neonazistowskiej partii Nordiska. Zdjęcie wykonane przez fotoreportera przeszło do historii jako „kobieta uderzająca torebką neonazistę” lub Kobietą z torebką. Stało się równie symbolem przeciwko złu. Mija w tym roku 35 lat od tego wydarzenia.

O Danucie Danielsson z domu Seń niewiele wiadomo. Urodziła się 18 marca 1947 w Gorzowie Wielkopolskim w rodzinie polskich żydów. Jej matka była więzniarką podczas II wojny światowej w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym, Pani Danuta wyjechała w 1981 roku do Szwecji, gdzie poślubiła dziennikarza sportowego Björna Danielssona, tórego poznała na festiwalu muzycznym w Polsce. 

W dniu 13 kwietnia w szwedzkiej miejscowości Växjö za zgodą władz miał odbyć się marsz zwolenników neonazistowskiej partii Nordiska rikspartiet. Lokalni mieszkańcy od początku byli mocno temu przeciwni, obserwując ich w ciszy ze swych okien. Na demonstrację stawiło się kilkunastu z nich. Gdy marsz ruszył, podbiegła do niego pani Danuta Danielsson, która z dużym impetem uderzyła torebką jednego ze skinheadów, co też uwieczniono na zdjęciu, które wkrótce obiegło cały świat. Jakąś chwilę później mieszkańcom puściły nerwy i spontanicznie wybiegli z mieszkań i sklepów, udając się w pościg na neonazistami. Jakimś cudem uniknęli linczu, po krótkiej ucieczce zabarykadowali się w publicznym budynku. Jedna z wersji wydarzeń mówi, że byly to szalety miejskie.

Moment zdzieleni torebką został uwieczniony przez dziennikarza Hansa Runesson, a zdjęcie zostało opublikowane następnego dnia w jednym z największych szwedzkich dzienników Dagens Nyheter. Następenie przedrukowano je w kilku gazetach brytyjskich. Fotografia nazwano potocznie ‚kobietą uderzającą torebką neonazistę” lub też Kvinnan med handväskan, czyli „kobietą z torebk”. Stała się zdjęciem roku 1985 Årets Bild, a także potem zdjęciem wieku – Århundradets bästa bild.

Po tym wydarzeniu pani Danuta Daniellson unikała publicznych wydarzeń. Nie wiele wiadomo o jej dalszych losach. Zmarła w 1988 roku. O kobiecie na jakiś czas zapomniano.

Wiele lat później w 2014 roku szwedzka rzeźbiarka, Susanna Arwin, wykonała miniaturowy posąg z brązu, wzorując się na fotografii Hanssona. Powstała inicjatywa stworzenia rzeźby o naturalnych rozmiarach i ustawienia jej na Stortorget w Växjö. Rok później, 25 lutego 2015 roku jednogłośnie zablokowany przez lokalnych polityków pod pretekstem, że postawienie monumentu Danuty Danielsson może być promocją przemocy na tle politycznym. Powstaniu pomnika sprzeciwił się także jeden z jej bliskich krewnych oraz autor zdjęcia.

Posąg autorstwa Susanny Arwin w kampusie w Växjö

Decyzja radnych gminy Växjö wzbudziła dużo kontrowersji w Szwecji. W ramach protestu ludzie zaczęli zawieszać na pomnikach w całym kraju damskie torebki, a lokalni politycy m.in. w Göteborgu, Sigtunie i Uddevalli zadeklarowali, że chętnie ustawią posąg w swoich miastach. Jeden z pomników znajduję się obecnie w Växjö.

Autor: Jacek Czubacki

Na podstawie:

Expressen – Danuta fran polen vartanten med vaskan

.good.is/articles/no-statue-for-woman-who-hit-nazi-with-her-purse-but